خطاها و اشتباهات در زندگی زناشویی

پذیرش اشتباه، یادگیری از آن و پیشگیری از وقوع آن

اشتباه، کلمه‌ای است که هرگاه انسان آن را در ذهن خود تکرار می‌کند لحظه‌ای احساس می‌کند که شخصیت وجودی او مورد خطر قرار گرفته است و میان او و توانمندی‌هایش فاصله‌ای در حال ایجاد شدن است. انسان‌ها از دوران کودکی می‌آموزند که کمتر خطا کنند تا از این طریق خسارت‌های کمتری پدید آید و جوامع نیز به‌منظور دوری از پدید آمدن خسارت‌ها همیشه دوری از اشتباه را گوشزد می‌کنند زیرا خطا و اشتباه در بسیاری از موارد آرامش را از انسان‌ها می‌گیرد و در مواردی نیز او را به دردسر می‌اندازد، لذا ترس از وقوع اشتباه و خطا از دوران کودکی در ذهن انسان شکل می‌گیرد و نگرانی ناشی از آن لحظه‌ای آدمی را به حال خود رها نمی‌کند. آموزش جامعه در مورد نحوه برخورد با خطاها و اشتباهات ضروری است و لذا باید در مورد چندین سؤال زیر با دقت بیندیشیم:

١-آیا شرایط جامعه به‌گونه‌ای هست که در موقع بروز اشتباه و خطا، انسان‌ها به یاری یکدیگر شتافته و پس از کسب تجربیات به‌دست‌آمده آن را به دیگران منتقل کرده و بدین طریق از وقوع اشتباهاتِ دوباره جلوگیری شود.

٢-آیا در جامعه، به هنگام وقوع اشتباهات، افراد به‌سوی پنهان‌کاری شتافته و بار دیگر زمینه برای تکرار اشتباهات مهیا می‌شود؟ پنهان‌ کردن بعضی از اشتباهات مانند پنهان کردن زغالی روشن در میان انبار انباشته از چوب‌های خشک می‌باشد که سرانجام روزی شعله‌ور شده و همه‌جا را به آتش می‌کشد.

امروزه لازم است که متخصصین آموزش‌های لازم را در این رابطه به جامعه ارائه نمایند. زیرا تا زمانی که برخورد افراد با اشتباهات یک برخورد احساسی باشد بسیاری از افراد جرئت نخواهند کرد که هم مسئولیت اشتباهات خویش را بپذیرند و هم با دیگران در این زمینه به مشورت بپردازند. اصولاً هر اشتباهی به‌واسطه علتی بروز می‌کند و شناخت این علل می‌تواند در پیشگیری از وقوع مجدد آن مؤثر باشد.

بعضی از علل وقوع اشتباهات به شرح زیر می‌باشد:

١-کمبود تجربه:گاهی انسان به علت بی‌تجربگی ناخواسته دچار اشتباهات فراوان می‌شود. لذا بهره‌گیری از تجربیات دیگران و یا استفاده از تجربیات قبلی می‌تواند سبب کاهش بروز اشتباهات شود.

٢-کمبود علم و دانش:علم و دانش همچون چراغی است که در تاریکی به یاری انسان آمده و او را کمک می‌کند تا کمتر دچار لغزش و خطا شود لذا انسان جاهل همچون فردی بدون چراغ است که در تاریکی گام برمی‌دارد و هرلحظه ممکن است در گودال اشتباهات قدم بگذارد.

٣-فقدان نظم: هرگاه انسان در امور مربوط به خود نظم نداشته باشد، سبب آشفتگی و هرج‌ومرج شده و در این شرایط احتمال وقوع اشتباهات افزایش می‌یابد.

۴-آینده‌نگری: بسیاری از ما انسان‌ها هرگاه فعالیتی را آغاز می‌کنیم درباره آینده و عواقب آن کمتر می‌اندیشیم و لذا ممکن است با مشکلات پیش‌بینی‌نشده روبرو شده که این خود می‌تواند سبب بروز اشتباهات و خطاهای فراوان شود.

۵ – تنبلی: انسان‌های تنبل و تن‌پرور به علت دوری از تحرک و فعالیت، کمتر تجربه می‌کنند و کمتر می‌آموزند لذا در برخورد با رویدادهای مختلف قادر به انجام رفتارهای درست نیستند و بیشتر در معرض بروز اشتباهات قرار دارند.

۶ -احساسی عمل کردن: گاهی افراد تحت تأثیر رفتار و حرف‌های دیگران قرار گرفته و دست به اعمالی می‌زنند که برخاسته از تحریک احساسات می‌باشد، لذا چون این‌گونه رفتارها سنجیده و درست نیست، به همراه خود اشتباهات فراوانی خواهند داشت.

٧-فقدان پژوهش: اگر قبل از شروع هر کار، انسان‌ها با پژوهش و تحقیق به بررسی جوانب مختلف آن کار پرداخته و سپس به بهترین نحو ممکن آن فعالیت را انجام دهند، بدون شک کمتر با اشتباه و خطا مواجه خواهند شد، نبود روح پژوهشگری و دقت نظر یکی از عوامل بروز اشتباهات می‌باشد.

٨ -اضطراب و نگرانی: اضطراب و نگرانی از تمرکز انسان در انجام امور می‌کاهد و سبب کاهش دقت نظر و افزایش حواس‌پرتی شده که به دنبال خود ممکن است سبب بروز اشتباهات شود و در جامعه‌ای که اضطراب و نگرانی افزایش یابد باید منتظر وقوع اشتباهات فراوان بود.

٩- ترس: برخورد با امور و یا پیشامدها سبب می‌گردد که آدمی تمامی حواس خود را به سمت مکانیسم‌های دفاعی سوق دهد لذا ممکن است شخص در اثر شتاب‌زدگی و بی‌دقتی دچار اشتباه شود.

١٠- قدم گذاشتن در ناشناخته‌ها: گاهی انسان مجبور است در راهی قدم بردارد که تاکنون تجربه نکرده و برای او ناشناخته است و حتی برای دیگران نیز شناخته‌شده نیست، لذا ناخواسته ممکن است دچار اشتباه شود. بسیاری از دانشمندان که نائل به کشف و اختراعات می‌شوند به خاطر جرئت و جسارت آنان در قدم گذاشتن در راه‌های ناشناخته است، اما از طرفی احتمال بروز اشتباهات نیز افزایش می‌یابد. قدم گذاشتن در راه‌های ناشناخته و پیش‌قدم شدن در امور جدید اگرچه ممکن است با اشتباهاتی همراه باشد اما ممکن است فرد به دستاوردهای مهمی برسد که سبب تحول در زندگی بشر شود.

١١-بی‌برنامگی: انجام امور بدون داشتن برنامه مدون سبب می‌شود که فعالیت‌ها قبل از شروع، موردنقد و بررسی قرار نگرفته و لذا از پختگی لازم برخوردار نباشد و این خود، زمینه‌ساز بروز اشتباهات است.

١٢-تصمیمات شتاب‌زده: گاهی انسان به علت نداشتن مهارت‌های مربوط به تفکر کردن و تصمیم‌گیری، ناخواسته تصمیمات غلطی می‌گیرد که نتایج بعضی از تصمیمات با اشتباهات همراه می‌شود.

١٣-مصرف مواد مخدر و الکل: استعمال مواد مخدر و الکل سبب می‌شود که انسان دچار توهمات شده و یا از حالت طبیعی خارج شود که این خود، سبب می‌شود چنین افرادی دست به اقداماتی بزنند که با اشتباهات فراوانی همراه است.

١۴-باورهای انسان: گاهی اوقات افراد باورهایی دارند که می‌تواند زمینه‌ساز وقوع اشتباهات باشد برای مثال، شخص با یک اتومبیل فرسوده و با سرعت زیاد و غیرمجاز رانندگی می‌کند و زمانی که از او درخواست می‌شود که با سرعت مناسب حرکت کند می‌گوید، سرنوشت انسان از قبل تعیین شده است و اگر بخواهیم بمیریم، این اتفاق خواهد افتاد و ارتباطی با سرعت غیرمجاز اتومبیل ندارد.

١۵-خشم زیاد: انسان‌ها در هنگام خشم زیاد ناخواسته دست به اقداماتی می‌زنند که خود را در بدبختی و فلاکت می‌اندازند، لذا یکی از عوامل مهم در بروز اشتباهات خشم کنترل نشده است.

١۶-بیماری‌های جسمی: نگرانی و اضطراب ناشی از بیماری‌های جسمی اجازه نمی‌دهد که انسان با دقت به رویدادهای اطرافش توجه کند و تصمیم مناسب بگیرد لذا چنین اشخاصی مستعد خطا و اشتباه هستند و لذا در این مرحله انسان باید در امور خویش دقت بیشتری کند.

۱۷-تحت تأثیر دیگران قرار گرفتن: بعضی از اشخاص به‌راحتی تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند و برای به نمایش گذاشتن توانمندی‌های خود و یا پنهان کردن ناتوانی‌های خود، دست به اقداماتی می‌زنند که درنهایت زمینه‌ساز اشتباهات فراوان است. ١٨-تعصب: انسان وقتی دچار تعصب می‌شود، گویی پرده‌ای بر روی مغز او قرار می‌گیرد به‌گونه‌ای که قادر به تفکر کردن نیست و لذا قادر به دیدن و درک بسیاری از حقایق و واقعیت‌ها نیست و چنین افرادی دست به اقداماتی می‌زنند که ممکن است به همراه خود اشتباهات فراوانی را به همراه بیاورد.

١٩-بی‌هدفی: انسان بی‌هدف در تمامی ابعاد زندگی، سرگردان است و لذا به‌واسطه بی‌انگیزگی و بی‌دقتی و انتخاب نکردن راه مشخص، دست به اقداماتی می‌زند که ناخواسته آنان را به‌سوی اشتباهات و خطاها سوق می‌دهد.

٢٠-خستگی: هوشیاری انسان در اثر خستگی کاهش می‌یابد و تصمیم‌گیری در این شرایط به‌کندی انجام می‌شود، لذا وقتی افراد در هنگام خستگی به کاری مشغول هستند مستعد اشتباه هستند.

٢١-ارضاء نیازها بدون توجه به توانایی: گاهی آدمی درصدد تأمین نیازهای زندگی خویش برمی‌آید بدون آنکه تأمین این نیازها با توانایی انسان هماهنگ باشد، لذا افراد دست به اقداماتی می‌زنند که ممکن است آنان را دچار اشتباه نماید.

٢٢ -مشکلات خانوادگی:وقوع مشکلات خانوادگی سبب می‌شود افراد در یک شرایط نابسامان بسر برده و لذا افراد در این شرایط دست به اقداماتی می‌زنند که ممکن است آنان را دچار اشتباه نماید، لذا در جوامعی که آسیب‌های اجتماعی و ازهم‌پاشیدگی خانوادگی افزایش یابد، باید آماده وقوع اشتباهات فراوان در جوامع بود.

٢٣ -نقص بدنی: افرادی که دچار نقص بدنی هستند و با توجه به نوع نقص، کار خویش را انتخاب نمی‌کنند ممکن است ناخواسته دچار اشتباه شوند.

٢۴-تقلید: خیلی از افراد سعی می‌کنند بدون اینکه از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خویش اطلاع داشته باشند اعمال و رفتار دیگران را تقلید کنند و به همین خاطر تقلید رفتار دیگران ممکن است ناخواسته افراد را در دام اشتباهات گرفتار سازد.

٢۵-حوادث غیرمترقبه: هنگامی‌که حوادث غیرمترقبه نظیر سیل، زلزله و غیره برای انسان رخ می‌دهد، افراد آموزش‌ندیده در چنین شرایطی دچار تشویشِ فکر شده و دست به اقداماتی نسنجیده می‌زنند که این خود اشتباهات فراوانی به دنبال خواهد داشت.

٢۶-رقابت با دیگران: انسان برای دستیابی به اهداف خویش به‌جای رقابت با دیگران، بهتر است با خود به رقابت برخیزد و هر از چندگاهی با بررسی میزان موفقیت‌های خویش، دریابد نسبت به گذشته چقدر موفق بوده است و اگر آدمی از خود شکست بخورد، اعتمادبه‌نفس او صدمه نمی‌بیند، اما اگر او با دیگران به رقابت بپردازد، باعث می‌شود برای جلوگیری از شکست خود، دست به اقداماتی حتی نسنجیده بزند که درنهایت آدمی را در گرداب مشکلات گرفتار خواهد کرد.

٢٧-عجله: تعجیل و شتاب در زندگی و امور باعث می‌شود انسان فرصت لازم جهت تصمیم‌گیری دقیق نداشته باشد، لذا تصمیماتی را اتخاذ می‌کند که او را به اشتباهات فراوانی گرفتار می‌سازد.

۲۸-پذیرش مسئولیت بدون توانایی: پذیرش مسئولیت بدون توانایی زمینه‌ساز اشتباهات فراوان است و هرگاه در یک جامعه، افراد بدون ارزیابی توان خویش، مسئولیتی را می‌پذیرند، اشتباهات فاحش و فراوان به وقوع می‌پیوندد که گه‌گاه خسارت‌های سنگین و جبران‌ناپذیری در پی دارد که درنهایت سبب می‌شود آدمی باوجدان ناراحت تا پایان عمر این ناراحتی‌ها را تحمل نماید.

۲۹-ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران: انسان‌هایی که قادرند با دیگران به‌خوبی ارتباط برقرار کنند، با گذر زمان به تجربیات ارزشمند دست می‌یابند و از اشتباهات دیگران پندهای فراوان می‌گیرند و همین امر احتمال بروز اشتباه و خطا را در زندگی آنان کاهش می‌دهد و برعکس افرادی که در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان هستند به‌مرور با محدودیتِ دید نسبت به دنیای اطراف مواجه بوده و در هنگام تصمیم‌گیری با اشتباهات فراوان روبرو می‌شوند.

۳۰-شرایط محیطی: سرمای شدید، گرمای سوزان، طوفان و نظیر این‌ها سبب می‌شود، شرایط فیزیولوژیک بدن انسان تحت تأثیر واقع‌شده و شرایط سختی بر انسان تحمیل شود و سبب آزردگی آدمی شود و لذا انسان در این شرایط به‌خوبی نمی‌تواند تصمیم‌گیری نماید که این خود می‌تواند احتمال بروز اشتباهات را افزایش دهد.

۳۱-خطای حواس: انسان موجود کاملی نیست و حواس او نظیر بینایی، چشایی، شنوایی و … ممکن است اشتباه کند و این خود سبب بروز خطاهایی خواهد شد که ممکن است اشتباهات فراوانی به همراه خود داشته باشد.

۳۲ -بی‌انگیزگی: اگر انسان‌ها انگیزه لازم برای زندگی کردن و یا کار کردن را از دست بدهند دیگر علاقه‌ای برای کوشش و تلاش نخواهند داشت لذا با بی‌تفاوتی با رویدادهای اطراف خویش روبرو می‌شوند و این بی‌تفاوتی چه‌بسا به همراه خود بی‌دقتی به همراه داشته باشد و سبب بروز اشتباهات فراوان شود.

۳۳-یادگیری بد مهارت‌ها: ما برای انجام امور خویش باید از مهارت‌های مختلف برخوردار باشیم و به‌خوبی آموزش ببینیم و اگر این مهارت‌ها را به‌خوبی فرانگیریم چه‌بسا در انجام امور با اشتباهات فراوان روبرو شویم برای مثال بعضی مهارت‌ها که لازمه حفظ ایمنی کار و بهداشت شغلی می‌باشد درصورتی‌که به‌خوبی فراگرفته نشود چه‌بسا زندگی آدمی را به خطر اندازد.

۳۴-انتقام از دیگران: هنگامی‌که ریشه‌های انتقام در وجود آدمی شکل می‌گیرد، سبب می‌شود انسان دست به اقداماتی بزند که به دنبال خود اشتباهات فراوانی را به همراه خواهد داشت.

۳۵-مشورت با دیگران: انسان نیازمند مشاوره است، هر چه انسان‌ها بیشتر مشورت نمایند احتمال بروز خطا و اشتباهات در زندگی و کار آنان کمتر می‌شود.

۳۶-بی‌علاقگی در انتقال تجربیات به دیگران: گاهی انسان‌ها تجربیات مهمی کسب می‌کنند که به‌واسطه اشتباهاتی است که انجام داده‌اند و این افراد به علل مختلف، این تجربیات را به دیگران منتقل نمی‌کنند، لذا سبب می‌شوند دیگر افراد نیز ناخواسته دچار چنین اشتباهاتی شوند و این خود می‌تواند برای افراد یک جامعه سخت و گران تمام شود.

۳۷-مصرف دارو: مصرف بعضی از داروها، عوارض جانبی به همراه خود دارد که اگر افراد با آن آشنایی نداشته باشند ممکن است سبب بروز اشتباهات فراوان شود مانند دارویی که سبب خواب‌آلودگی شده و رانندگان را دچار مخاطره می‌کند.

علاوه بر عوامل فوق، عوامل دیگری نیز وجود دارند که شما می‌توانید درباره آن‌ها بیندیشید و به دنبال آن در پی پیشگیری از وقوع آن برآیید. اگرچه بعضی از عوامل ممکن است با یکدیگر همپوشانی داشته باشند اما منظور از بیان این عوامل فرصتی برای اندیشیدن بود تا بدین‌وسیله بتوان درباره وقوع اشتباهات با دقت بیشتر فکر کنیم.

عناوین زیر را نیز به طور کامل می توانید در این کتاب الکترونیکی در ۴۴ صفحه بخوانید.

• ۱۳ اشتباه زندگی
• ۴ اشتباه در برقراری رابطه و راه حل های آن
• آیا از خطاها به‌عنوان نوعی سلاح استفاده می‌کنید؟